Un 2007 pa escaecer

2007 / 12 / 28 - Les Noticies

Si namás tuviera de referencia del añu l’Anuariu de la Música Asturiana que venía col númberu anterior de Les Noticies cuidaría que l’añu 2007 fuera un añu pa escaecer. Y, de xuru, hai nello un puntu de razón y nesti sentíu l’Anuariu cumple la función de llevantar acta de defunción d’un tiempu.

El meyor análisis del añu amuésalu la portada y la páxina 3 del selmanariu cuando recueye’l resultáu del estudiu “Mocedá urbano n’Asturies”, publicáu pol Conceyu de la Mocedá y que resume a les dreches el titular “La conciencia de crisis torgan la emancipación de la mocedá”.

Un resultáu paralelu al que diera un grupu de sociólogos norteamericanos sobre la situación de la comunidá negra dos años depués de la devastación del furacán Katrina. La falta d’inicatives planteaes ente los miembros de la comunidá, con especial incidencia ente la xente más mozo, remitía a problemes de fondo muncho más enraigonaos nel tiempu que los xeneraos polos efectos directos del Katrina. En concreto, el resume venía a indicar que la propia conciencia de probitú (económica, social, anímica...) diba dafecho en contra de cualuquier planteamientu d’esperanza nuna posibilidá de futuru.

De esti mesmu mes son los resultaos de la situación xeneral kosovar previa a la independencia, un país ficticiu nel que nun cree naide más qu’una minoría politizada que saca –y cuida sacar más- beneficiu económicu directo de la so posición de privilexu. La mocedá fuxe d’una tierra de la que nun espera nada, d’una conceptu cultural nel que nun s’implica y d’una visión de futuru de la que nun se siente parte.

Ye sorprendente, nel mesmu sentíu, que les claves de falta de desarrollu de la comunidá xitana n’Europa s’afayen nos mesmos parámetros que los de la comunidá negra del sur de los USA o de la mocedá de Kosova. Una comunidá a la que de tantes maneres y tantes veces.y cerraron les puertes de cualquier posibilidá de futuru qu’acabó asumiendo que tenía de ser cierto que nun la había.

Los males endémicos de les sociedaes refléxense aína na música que xeneren les sos xeneraciones más moces. La música sureña negra, el cantu kosovar, el tiempu de los xitanos... parez ancláu nel tiempu. Si d’ellos se ficiera nesti momentu un recopilatoriu xenéricu, el resultáu sedría enforma asemeyáu al qu’acompaña al Anuariu de la Música Asturiana.

Un exemplu (al meyor una parábola): la UNESCO declaró Patrimoniu Inmaterial de la Humanidá esti añu atrás el cantu coral tradicional albanés. La razón ye evidente: la fuxida de la mocedá de la so tierra (como la citada de los sos hermanos culturales de Kosova) fai que se ruempa la cadena de tresmisión natural d’esti tipu de música únicu nel so xéneru.

Malapenes un espabiláu modernillu de Tirana sacó un discu de word music nel que combinó, como se fai en tolos refritos d’esti caxón de sastre musical, la isopolifonía albanesa y los soníos polimorfos que la electrónica y la moda ufierten. Esti discu –que tampoco llegó mui allá-, polo menos sirvió pa que sonara nes cadenes de radio que cuenten con programes de soníos del mundu y nos que tanto-yos da que-yos da otru tantu poner a Om Khalsoum qu’a unos dj’s lapones faciendo iglú-rap o ice-ska.

Nosotros tuvimos equí’l nuestru modelu idénticu col primer de los trabayos exitosu d’Hevia, nel qu’aldivinábamos la nuestra música vocal más identificativa metanes del baturiciu de la word music acondicionada pa gaita midi.

Y, con too, l’exemplu fuera magníficu nel so tiempu. Los sos resultaos medraron la cuenta económica del so ideólogu y escosó por aburrición les idees d’una montonera de gaiteros y músicos asturianos que nun vieron más allá de repetir los sos esquemes y nun aportar con ello a nenguna parte. Cásique diez más años más tarde, nesti 2007, el mesmu Anuariu da bona cuenta de más exemplos de lo mesmo –incluyíu’l propiu d’Hevia-.

Con too, el mio optimismu enfermizu faime siempre ver más allá d’onde nun hai y por eso faigo’l comentariu al principiu de llevantamientu d’acta necrolóxica. A la manera que faen per estes feches tolos suplementos dominicales que vienen con espíritu de dar cuenta del añu y poco más que recueyen la sensación de desamparu na que nos dexa la muerte de los grandes personaxes que morrieran nel trescursu del añu.

Esi optimismu enfermizu ye’l que me fai siguir escribiendo. Más que nada agora esti tiempu nel que la word music ta destapándose cada vez más como la worst music. Que nel fondo nun ye más que lo que dicen los dos primeros versos d’una cuarteta vaquera de les brañes del Puertu Mieres y alredores: “Si nun conoces Val.louta / nun digas conozo’l mundu”.